Reeds enige jaren is er sprake van de oprichting van een centraal aanspreekpunt voor bankgegevens bij de Nationale Bank van België. De implementatie van dit project komt nu op snelheid via het KB van 17 juli 2013.

Via het centraal aanspreekpunt (CAP) voor bankgegevens komt er een databank tot stand die tot doel heeft het onderzoek van gegevens bij financiële instellingen te vergemakkelijken. Via het aanspreekpunt zal bekend zijn bij welke instelling een belastingplichtige rekeningen aanhoudt.

De financiële instellingen moeten elk jaar volgende gegevens aan het centraal aanspreekpunt over maken: de identiteit van hun cliënten en de nummers van hun rekeningen en contracten. Deze mededeling moet jaarlijks gebeuren, uiterlijk op 31 maart volgend op het kalenderjaar waarop de informatie betrekking heeft.

Het gaat om rekeningen waarvan de cliënt houder of medehouder geweest is op enig ogenblik van het kalenderjaar. Rekeningen, die worden geopend en afgesloten binnen eenzelfde jaar vallen eveneens onder de informatieplicht.

De fiscale Administratie kan zich in bepaalde gevallen tot het centraal aanspreekpunt wenden om informatie op te vragen. Dit omvat ook de ontvangers van de belastingen, voor wie deze informatie nuttig is voor het invorderen van belastingschulden.

Teneinde een zekere onafhankelijkheid en neutraliteit tot stand te brengen wordt het centraal aanspreekpunt opgericht in de schoot van de Nationale Bank van België (‘NBB).

In het verslag aan de Koning wordt verduidelijkt dat alle financiële instellingen (in ruime zin), die zich kunnen beroepen op het bankgeheim, naar de Belgische fiscus toe informatieplichtig zijn. Dit omvat onder meer ook volgende organisaties:

•  leasingondernemingen
• beursvennootschappen
• betalingsinstellingen

De gegevens betreffen de rekeningen en contracten van de cliënten (houders of medehouders van rekeningen) van de instellingen. Het KB definieert het begrip “rekening” als elke in België geopende bankrekening die de cliënt de mogelijkheid biedt inkomsten te ontvangen, contant geld af te halen of te storten, of betalingen ten gunste van derden te verrichten of in opdracht van derden te ontvangen.

Wat rekeningen betreft moet enkel het IBAN-nummer medegedeeld worden. Geen informatie dient te worden verstrekt over de rekeningstanden of transacties.

Ook het bestaan van bepaalde contracten moeten worden medegedeeld. Het gaat onder meer om:

•  kredietovereenkomsten (voor meer dan 200 Euro) ten aanzien van natuurlijke personen, die geacht kunnen worden hoofdzakelijk met privéoogmerk te handelen (hypothecaire kredietovereenkomsten, lening of verkoop op afbetaling en kredietopening).
• Financiële leasingovereenkomsten
• overeenkomsten met betrekking tot beleggingsdiensten of het aanhouden van deposito’s

Meer in het algemeen wordt de meldingsplicht van toepassing op elke overeenkomst waarbij een kredietverlener geldmiddelen ter beschikking stelt van een natuurlijke persoon of van een rechtspersoon of zich ertoe verbindt geldmiddelen ter beschikking te stellen van een onderneming of zich garant stelt voor een onderneming.

Er is niet voorzien in een meldingsplicht voor (beleggings-)verzekeringscontracten, zij het dat belastingplichtigen ook nu reeds zelf melding moeten doen (in de belastingaangifte) van het bestaan van buitenlandse levensverzekeringscontracten.

Om hun cliënten te identificeren zullen de financiële instellingen gebruik maken van het ondernemingsnummer (rechtspersonen) en van het rijksregisternummer (natuurlijke personen). Dergelijke gegevens zijn niet beschikbaar voor niet-inwoners en voor verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid. In voorkomend geval wordt gebruik gemaakt van andere identificatiegegevens (naam, plaats van vestiging, etc…).

De regeling heeft merkwaardig genoeg ook een terugwerkend effect (waarop de nodige kritiek kan worden geformuleerd gezien het KB hier meer doet dan het uitvoeren van de oorspronkelijke wettekst). Er werd immers bepaald dat ook de gegevens met betrekking tot rekeningen, aangehouden tijdens de jaren 2010, 2011 en 2012 moeten worden overgemaakt. Deze mededeling moet gebeuren voor 1 februari 2014.

De Administratie kan een verzoek om informatie te verstrekken richten aan het CAP met mededeling van de identiteit van de belastingplichtige en de jaren waarvoor er informatie wordt opgevraagd. De effectieve raadpleging van de databank is echter voorbehouden aan de personeelsleden van de NBB.

De gemachtigde belastingambtenaren kunnen zich tot het CAP wenden als ze aanwijzingen hebben van belastingontduiking en ook in gevallen waarin de belastbare grondslag wordt geraamd volgens tekenen en indiciën.

Het KB bevat een regeling voor de bescherming van de (resterende) privacy van de belastingplichtigen die het voorwerp van een onderzoek uitmaken. De informatieplichtigen moeten hun cliënten op de hoogte brengen van de informatie die zij aan het CAP hebben overgemaakt en van hun recht tot inzage, verbetering of verwijdering van onjuiste gegevens.

De informatie van het CAP is niet beperkt tot Belgische rekeningen. In de toekomst moeten ook buitenlandse bankrekeningnummers moeten worden meegedeeld. Deze materie moet echter nog bij KB nader uitgewerkt worden.