Wijziging van de indieningstermijnen vanaf inkomstenjaar 2022 (aanslagjaar 2023)

De termijnen voor het indienen van de jaarlijkse belastingaangifte zijn vaak een bron van onduidelijkheid voor de belastingbetaler. Er bestaan immers al sinds veel jaren verschillende indieningsdata, afhankelijk van de specifieke situatie, waarin men zich bevindt.

Hierdoor is niet iedereen zich bewust van de in acht te nemen termijn en komen laattijdige aangiftes jammer genoeg regelmatig voor. Dit kan aanleiding geven tot erg nare gevolgen voor de belastingbetaler, zoals de onderwerping aan de ambtshalve aanslagprocedure, verhoogde bewijslast wat de inhoud van de aangifte betreft en administratieve boetes. Kortom, zaken die iedereen het liefste wil vermijden.

Vanaf dit jaar zijn er een aantal erg belangrijke wijzigingen wat betreft de indieningsdatum van de jaarlijkse belastingaangifte voor personen die in België wonen. In een aantal gevallen worden de aangiftetermijnen drastisch ingekort. Alertheid is dus meer dan ooit geboden.

We kijken even terug naar het verleden

Tot vorig jaar golden nog volgende termijnen:

• Wanneer er geen belastingaangifte werd uitgereikt, maar wel een Voorstel van Vereenvoudigde Aangifte (VVA): tijd tot 15 juli van het aanslagjaar om de administratie te informeren over aan te brengen wijzigingen/correcties.

Na die datum wordt het VVA automatisch omgezet in een ingediende belastingaangifte. Indien men daarna nog aanvullingen of wijzigingen wil doen, dan kan dit niet meer gebeuren via een geldige aangifte. Het is dan enkel nog mogelijk een rechtzetting te vragen bij de belastingdienst (als er te weinig werd aangegeven) dan wel een bezwaarschrift in te dienen tegen de belastingaanslag (als er te veel werd aangegeven).

• Een klassieke belastingaangifte op papier: in te dienen tegen 30 juni van het aanslagjaar

• Een elektronische belastingaangifte (Tax-on-Web), die men zelf indient of die men via de hulp van een ambtenaar indient: in te dienen tegen 15 juli van het aanslagjaar

• Een elektronische belastingaangifte  (Tax-on-Web), die men laat indienen via een accountant, belastingadviseur of andere mandataris: in te dienen tegen eind oktober van het aanslagjaar

• Wanneer iemand in de loop van het jaar België voor langere tijd verlaat (fiscale emigratie), dan dient men de belastingdienst te contacteren om een speciale aangifte te vragen over het lopende inkomstenjaar. Deze aangifte gebeurt op papier en moet worden ingediend binnen een termijn van 3 maanden volgend op het vertrek uit België

Wat verandert er vanaf dit jaar (aanslagjaar 2023)

• Wanneer er geen belastingaangifte werd uitgereikt, maar wel een Voorstel van Vereenvoudigde Aangifte (VVA): men heeft (nog altijd) slechts tijd tot 15 juli van het aanslagjaar om de administratie te informeren over aan te brengen wijzigingen/correcties.

Na die datum wordt het VVA automatisch omgezet in een ingediende belastingaangifte. Indien men daarna nog aanvullingen of wijzigingen wil aanbrengen, dan kan dit niet meer gebeuren via een geldige aangifte. Het is dan enkel nog mogelijk een rechtzetting te vragen bij de belastingdienst (als er te weinig werd aangegeven) dan wel een bezwaarschrift in te dienen tegen de belastingaanslag (als er te veel werd aangegeven).

Echter, nieuw vanaf dit jaar is er de mogelijkheid, dat het fiscaal dossier onder de categorie van de “complexe aangiftes” valt. Dit is het geval wanneer één of meer van volgende inkomstencategorieën in de aangifte (moeten) voorkomen:

– winsten en/of baten van zelfstandigen

– bezoldigingen bedrijfsleiders

– bezoldigingen aan meewerkende echtgenoten (wettelijk samenwonenden)

– buitenlandse beroepsinkomsten (salarissen, winsten of baten, inkomsten bedrijfsleiders, pensioenen, vervangingsinkomsten, etc…)

In al deze gevallen wordt het vanaf dit jaar mogelijk om een verlenging van de aangiftetermijn te vragen tot 18 oktober. Let wel, dit uitstel ontstaat niet automatisch, maar moet worden gevraagd. De procedure om deze verlenging op een gemakkelijke manier aan te vragen, werd jammer genoeg (nog) niet bekend gemaakt. Wel werd reeds gesteld dat men de verlenging uiterlijk reeds op 15 juli moet aanvragen, want anders zal het dossier meteen als laattijdig beschouwd worden met alle negatieve gevolgen vandien.

Al jaren lang stellen we vast dat het VVA bijzonder kwetsbaar is voor fouten, vergissingen allerhande en vergetelheden. Eenieder wordt derhalve aangeraden om ruim voor 15 juli te checken of er nu al dan niet een VVA werd uitgereikt (op papier of via Tax-on-Web) en om dit document nauwkeurig en met de nodige zorg na te kijken. Wijzigingen dienen tijdig gemeld te worden en zo nodig moet het uitstel tot 18 oktober (tijdig) worden aangevraagd.

• Een klassieke belastingaangifte op papier: nog altijd in te dienen tegen 30 juni van het aanslagjaar

• Een elektronische belastingaangifte (Tax-on-Web), die men zelf indient of die men via de hulp van een ambtenaar of mandataris indient: in te dienen tegen 15 juli van het aanslagjaar. Deze datum wordt dus de normale aangiftedatum en uitstel na die datum krijgt vanaf dit jaar een uitzonderlijk karakter. Nieuw is dus het gegeven dat ook voor mandatarissen de normale aangiftetermijn slechts loopt tot 15 juli, daar waar deze in het verleden tot in oktober doorliep.

• Men kan nog slechts in een beperkt aantal gevallen nog na 15 juli een elektronische belastingaangifte  (Tax-on-Web) laten indienen via een accountant, belastingadviseur of andere mandataris, meer bepaald tot uiterlijk 18 oktober.

Dit kan enkel nog voor zover het fiscaal dossier onder de categorie van de “complexe aangiftes” valt. Dit is het enkel nog het geval wanneer één of meer van volgende inkomstencategorieën in de aangifte (moeten) voorkomen:

– winsten en/of baten van zelfstandigen

– bezoldigingen bedrijfsleiders

– bezoldigingen aan meewerkende echtgenoten (wettelijk samenwonenden)

– buitenlandse beroepsinkomsten (salarissen, winsten of baten, inkomsten bedrijfsleiders, pensioenen, vervangingsinkomsten, etc…)

Dit is de belangrijkste wijziging in de aangiftetermijnen. Voor veel belastingplichtigen komt dit neer op een inkorting van de aangiftetermijn met zo’n 3 maanden. Men dient immers ruimschoots voor 15 juli van het jaar na te gaan of men een aangifte moet indienen, die al dan niet in de categorie van de “complexe” aangiftes valt. Indien dit niet het geval blijkt te zijn, zal men veel sneller de aangifte moeten (laten) opmaken en indienen.

Als men de hulp van een mandataris inroept, moet men, in tegenstelling tot vorige jaren, al ruim voor 15 juli een eerste analyse van de aangifte (laten) maken om te weten of deze al dan niet in de categorie van de “complexe” aangiftes valt. Dit bepaalt immers de aangiftetermijn, die de mandataris in acht zal moeten nemen.

Men zal bovendien kunnen vaststellen dat aangiftes erg complex kunnen zijn, wanneer ze niet in één van bovenstaande categorieën vallen. Dit is bijvoorbeeld zeker al het geval indien men in het buitenland roerende beleggingen aanhoudt, die niet zo gemakkelijk in een Belgische aangifte zijn te vatten. Heel wat gunstmaatregelen en aftrekposten zijn evenmin erg transparant, waardoor het opmaken van de belastingaangifte wordt bemoeilijkt. Het criterium “complexe aangifte” lijkt op eerste zich dan ook wat simplistisch in het leven geroepen te zijn en weerspiegelt onvoldoende de echte complexiteit van de Belgische personenbelasting, die in al haar voegen kraakt. De aangekondigde ‘grote belastinghervorming’, biedt op dit vlak geen enkel soelaas.

• Wanneer iemand in de loop van het jaar België voor langere tijd verlaat (fiscale emigratie), dan dient men de belastingdienst te contacteren om een speciale aangifte te vragen over het lopende inkomstenjaar. Deze aangifte gebeurt op papier en moet worden ingediend binnen een termijn van 3 maanden volgend op het vertrek uit België.

Bijkomende bedenkingen

Het is duidelijk dat de overheid de inkorting van de aangiftetermijnen bijzonder wenselijk acht. Toch kan er meteen opgemerkt worden dat de manier waarop de aangiftetermijnen werden bepaald niet meteen getuigt van een duidelijke systematiek en transparantie.

De belastingbetaler zal zijn weg moeten vinden in een nog complexere reeks aangiftetermijnen, dan tot nog toe het geval was. Bovendien stellen we vast dat de belastingdienst zich steeds harder opstelt tegenover personen, die om één of andere reden hun aangiftetermijn overschrijden.

Het is ook duidelijk dat veel belastingplichtigen en cijferberoepers in wezen juist langere aangiftetermijnen wensen omdat er elk jaar meer en zwaardere fiscale formaliteiten worden opgelegd en de belastingaangifte jammer genoeg van jaar op jaar nog steeds complexer wordt. Aan hun verzuchtingen wordt ook dit jaar niet tegemoetgekomen, wat een groeiende bron van ongenoegen en frustratie blijkt te zijn.

Ook andere landen hebben in het verleden acties ondernomen om de aangiftetermijnen in te korten, maar om dit doel te bereiken hebben ze ook gesnoeid in tal van zaken, die de aangifte juist complexer maakten. Dit aspect werd tot nu toe door de overheid uit het oog verloren. In de plannen voor de belastinghervorming is weliswaar voorzien in de schrapping van tal van codes, doch het gaat hier vaak om zaken, die in de praktijk niet zo vaak aan bod komen. Bovendien valt te vrezen dat er net zo snel als er bestaande codes worden afgeschaft, er meteen weer nieuwe regeltjes en formaliteiten blijven opduiken. Het afschaffen van oude codes zal wellicht ook niet meteen volledig gebeuren omdat er op basis van het principe van ‘verworven rechten’ nog jarenlang oudere codes in de aangifte zullen blijven voortleven en pas stilaan zullen uitdoven.

We zouden dan ook volgende aanbevelingen durven te formuleren:

• inkorten van de aangiftetermijnen: op zich zeker een nobel doel, waar niemand meteen tegen zal zijn. Ook de belastingplichtige is er in wezen mee gebaat zo hij zijn fiscale verplichtingen zo snel en zo gemakkelijk mogelijk kan vervullen;
• het invoeren van uniforme termijnen (zoals deze lang geleden wel bestonden) is uiterst wenselijk om de situatie voor iedereen glashelder te maken en om misverstanden te voorkomen. Nu werden er weer nieuwe scenario’s in het leven geroepen, wat het verhaal alleen maar ingewikkelder heeft gemaakt. De meeste landen kennen slechts één richtdatum voor het indienen van de aangifte. Dit is meteen voor iedereen duidelijk;
• kortere termijnen vereisen hoe dan ook een sterk vereenvoudigde aangifte. Dit aspect kwam tot nu toe onvoldoende aan bod en behoeft dringend meer aandacht vanwege administratie en wetgever;
• de noodzaak tot uitstel zal hoe dan ook nooit uitgesloten kunnen worden. Dit koppelen aan het nogal simpel idee van de “complexe aangifte” lijkt ons niet meteen een goede oplossing. Aangiftes kunnen bijzonder complex zijn ook als ze niet vallen binnen de tot nu toe geschetste 4 categorieën en wat dan gedaan?
• kan men bepaalde codes en rubrieken in de aangifte niet meteen schrappen zonder ze doorheen de tijd te laten uitdoven? Een verlaging van de tarieven (inclusief het het hoogste belastingtarief) zou dit kunnen compenseren.
• in het verleden werden (eerder arbitraire) verschillen in aangiftetermijnen door rechtbanken reeds beschouwd als een ongeoorloofde discriminatie tussen belastingplichtigen ; de nieuwe regels lijken meer dan ooit kwetsbaar voor het ‘discriminatiespook’ ; hier wordt niemand beter van
• waarom niet werken zoals veel andere landen: toelaten dat er uitstel wordt gevraagd via een erg eenvoudige procedure (bijvoorbeeld een digitale aanvraag via Tax-on-Web of Myminfin), maar dan wel gekoppeld aan de verplichting om nalatigheidsinteresten te betalen indien er belasting moet worden bijbetaald en mogelijk ook gekoppeld aan een (redelijke) belastingverhoging om het ongemak voor de schatkist te vergoeden