Een nieuwe interpretatie van artikel 232 van het WIB/92 heeft de aangifteplicht in de Belgische Belasting Niet-Inwoners (BNI) uitgebreid. Ingevolge de nieuwe interpretatie moet een veel grotere grote groep niet-inwoners met Belgische onroerende goederen plots een aangifte in België indienen.

Belgisch onroerend inkomen moest ook in het verleden al verplicht worden aangegeven, doch enkel indien er sprake was van een verhuring of indien er ook een ander in België belastbaar inkomen aanwezig was (inkomsten, vermeld in art. 228, §2, 3°, a en e, 4°, 5°, 6°, 7°, 7°bis en 9° a/1 en h WIB/92). Het kon bijvoorbeeld gaan om een bezoldiging, inkomen als bestuurder van een vennootschap of een pensioen.

Nieuw is de schrapping van het woordje ‘belastbaar’ in bovenstaande paragraaf. Volgens de belastingdienst is helemaal niet vereist dat het andere inkomen (bijvoorbeeld het pensioen of de bezoldiging) in België belastbaar is. Vaak is dit niet het geval in toepassing van een belastingverdrag of als het inkomen niet van Belgische bron is. De belastingdienst stelt nu dat de vereiste, dat België op basis van de dubbelbelastingverdragen heffingsbevoegd is over het ander inkomen, niet letterlijk in de wet staat en meent hieruit te mogen besluiten dat België heffingsbevoegd wordt op alle onroerend inkomen, verhuurd of niet, van zodra enige vorm van beroepsinkomen uit Belgische bron kan worden bespeurd.

De eerste doelgroep van de nieuwe interpretatie zijn de gepensioneerden met pensioen uit Belgische bron, dat in toepassing van een belastingverdrag moet worden vrijgesteld. Zij moeten vanaf nu altijd hun Belgisch onroerend goed aangeven in de BNI, ongeacht of dit nu al dan niet verhuurd wordt en ongeacht de belastbare basis. Omdat het gaat om pensioenen van Belgische bron is het gemakkelijk voor de belastingdienst om deze mensen te viseren omdat de pensioeninformatie automatisch in de fiscale databanken terecht komt. Hun onroerend inkomen (minstens gelijk aan het geïndexeerd kadastraal inkomen, vermenigvuldigd met 1,4 en verminderd met interesten lening) wordt dan meteen vanaf de eerste euro belast aan de normale tarieven, beginnende aan 26,75% (inclusief de gemeentebelasting).

De nieuwe interpretatie heeft belangrijke gevolgen voor een aantal niet-inwoners, die in België gelegen onroerende goederen bezitten, die tot nu toe meenden van de vrijstelling van artikel 232 WIB/92 te kunnen genieten..

De vrijstelling is de afgelopen jaren reeds in belangrijke mate weg geërodeerd omdat de grens van 2.500 Euro niet wordt geïndexeerd, daar waar de kadastrale inkomens wel van jaar op jaar op basis van een indexfactor aangroeien. Door de nieuwe interpretatie wordt de 2.500 Euro (per eigenaar) vrijstelling nog een keer extra uitgehold. De vrijstelling gold wanneer er enkel onroerende goederen in België werden aangehouden, waarvan er minstens één werd verhuurd. Enkel wanneer het totaal belastbaar inkomen van alle onroerende goederen samen in die gevallen hoger was dan 2.500 euro moest er aangifte gebeuren. Door het feit dat het grensbedrag niet geïndexeerd wordt, is de vrijstelling doorheen de jaren in belangrijke mate komen te vervallen. Of de opbrengst van de nieuwe interpretatie in een redelijke verhouding staat tot de extra administratieve lasten voor de belastingplichtige kan in vraag gesteld worden.

De belastingdienst wil het nieuwe standpunt bovendien al toepassen over inkomstenjaar 2023. De aangiftetermijn hiervoor verloopt over een goede maand. De vraag kan dan ook gesteld worden of het wel zinvol of redelijk is om zo laat in het jaar met deze nieuwe verplichting af te komen, louter op basis van een herinterpretatie van een wettekst, die al jaren ongewijzigd is gebleven. Dat tal van belastingplichtigen niet in regel zullen zijn over inkomstenjaar 2023 staat nu reeds vast.

Bij de nieuwe interpretatie kunnen ook nog volgende bedenkingen geformuleerd worden.

• De 2.500 euro regel was juist in het leven geroepen om de administratieve rompslomp en papierwinkel in hoofde van de belastingplichtige te vermijden, die komt kijken bij het aanvragen, opmaken, indienen en verwerken van een belastingaangifte. Als het resultaat van al dat werk slechts een beperkt bedrag aan belasting is, kan men de vraag terecht stellen of het wel zin heeft om het hele aangifteapparaat te doen draaien met alle inspanningen vandien, zowel in hoofde de administratie als voor de belastingplichtige. Veel belastingplichtigen zijn zelf niet meer in staat een toch wel vrij complexe aangifte niet-inwoner in te dienen en dienen niet zelden bovenop de belasting de kosten van een raadsman te betalen. In tijden, waarin de roep naar administratieve vereenvoudiging groter is dan ooit tevoren, kan dit onverwachte maneuver van de belastingdienst wel tellen als een goed voorbeeld op het vlak van achteruit boeren. Het is de zoveelste stap in de administratieve mallemolen, die de afgelopen jaren enkel aan snelheid lijkt te winnen.
• Wat ga je doen met Belgisch onroerend goed, dat aangehouden wordt door meerdere eigenaars-niet-inwoners? De belastingdienst zal nu per individu de inkomstensituatie in België moeten natrekken en een aanslag moeten gaan vestigen indien blijkt dat een bepaalde mede-eigenaar Belgische beroepsinkomsten geniet. Dit wordt zonder twijfel een interessante en bijzonder tijdrovende administratieve bezigheid.
• De nieuwe interpretatie van de wet is merkwaardig, doordat men uit het ontbreken van het woordje ‘belastbaar’ van bepaalde inkomsten in artikel 228 WIB/92 gaat afleiden dat er plots ander inkomen wel belastbaar wordt. In wezen gaat de interpretatie in tegen de basisgedachte van de belasting van niet-inwoners, die juist uitgaat van de taxatie van inkomsten waarover België heffingsbevoegd is omdat ze van Belgische bron zijn of omdat ze krachtens een belastingverdrag hier aan belasting mogen worden onderworpen. Wat dan met al die personen, die beroepsinkomsten genieten, die niet van Belgische bron zijn en die hier niet belastbaar zijn omdat België er totaal niets mee te maken heeft? De nieuwe interpretatie is zonder twijfel voer voor juristen, die hier analyses over zullen kunnen schrijven en geschillen over zullen moeten voeren.
• De nieuwe interpretatie zal zeker op korte termijn geld in het laatje van de overheid brengen. Echter, de inspanningen, die nodig zullen zijn om al dat geld ook geïnd te krijgen, wegen misschien niet op tegen deze al bij al bescheiden extra inkomsten. België zal nu immers alle in het buitenland gevestigde eigenaars van onroerend goed moeten gaan opjagen om vaak eerder beperkte bedragen aan belasting gevestigd en geïnd te krijgen. Als we weten dat de adresbestanden van de belastingdienst op dit moment hoogst gebrekkig zijn als het gaat over niet-inwoners, en rekening houdend met de grote moeilijkheden die jaar op jaar de kop opsteken  bij het uitreiken en verwerken van aangiftes BNI, haalt de belastingdienst zich met dit nieuwe standpunt misschien meer problemen op de hals dan men op eerste zicht had verwacht.
• In het licht van dit alles noteren we ook dat er nog altijd geen efficiënte methode bestaat voor veel niet-inwoners om toegang te bekomen tot de applicaties Myminfin en Tax-on-Web. Dit bij gebrek aan een Belgische digitale ID-kaart met PIN code of een Itsme toepassing. Veel buitenlandse belastingplichtigen zullen dan ook een moeizaam traject moeten doorlopen om zelfs maar in staat te zijn een aangifte in België ingediend te krijgen.